Voor meer tekst en uitleg zie ons Zenya protocol: Antibiotica allergie: beoordeling, registratie, en behandel consequentie
https://fz.zenya.work/Portal/#/document/b0d5bcad-9e3a-45b9-aca9-f8a5b29bb58c
Beoordeling antibiotica allergie
Aan de hand van een goede antibiotica anamnese kan een antibioticum allergie en de behandelconsequenties worden beoordeeld via onderstaand stroomschema.
Stroomschema. Beoordeling van antibiotica allergie
Voor een betere leesbaarheid: open dit stroomschema hier: https://fz.zenya.work/portal/#/document/bd70aa8e-6974-4f53-a5ea-819d6f69faf0 of in het protocol (zie link hierboven).
De inschatting van de ernst van de allergische reactie kan op basis van de symptomen (e.g. urticaria versus blaarvorming) of op basis van het gevolg van de symptomen (e.g. is hiervoor in het ziekenhuis geweest).
Daarnaast kan de onderstaande tabel 1 (conform de SWAB richtlijn 2022) worden gebruikt ter inschatting van de ernst van de allergische reactie.
Tabel 1. Classificatie van ernst van een allergische reactie
| Klasse | Symptomen van de reactie | Of | Consequentie van de reactie |
| Mild | 1.Teken(en) van één orgaansysteem aanwezig: a. Huid: urticaria, erytheem, tintelingen, jeuk van de lippen b. Bovenste luchtwegen: nasale symptomen (niezen, rhinorrhee, neuscongestie), keelschrapen, kriebelhoest, hoest ongerelateerd aan bronchospasme c. conjunctiva: erytheem, pruritus, traanvocht OF 2. Maculopapuleus exantheem zonder orgaan betrokkenheid* OF 3. Anders: misselijkheid, metaal smaak |
Anders dan genoemd bij ‘ernstig’ | |
| Ernstig | 1.Acute start van ziekte (minuten tot uren) met gelijktijdige betrokkenheid van de huid, slijmvliezen, of beide (e.g. urticaria, flushing, angio-oedeem van lippen-tong-uvula) EN ten minste één van de volgende: a. Respiratoire symptomen (dyspnoe, piepende ademhaling-bronchospasme, stridor, verminderde PEF, hypoxemie) b. Hypotensie of geassocieerde symptomen van eindorgaan dysfunctie (e.g. hypotonie, collaps, syncope, braken) c. Ernstige gastro-intestinale symptomen (e.g. ernstige abdominale krampen of pijn, herhaald braken) OF 2. Acute start van hypotensie of bronchospasme of laryngeale betrokkenheid (ontstaan in minuten tot uren), ook in afwezigheid van een huidbeeld OF 3. Waarschuwingssignalen voor SCAR: a. Kleine blaasjes of korstvorming, grijs/paars/vaalblauw van kleur, pijnlijke of brandende huid en/of slijmvliezen naast koorts en malaise, hemorragische erosies van de slijmvliezen en loslating van de huid (SJS/TEN) b. Exantheem met pustels (AGEP) c. Purpura (vasculitis) d. Maculae / papels tezamen met niet-cutane orgaanbetrokkenheid; progressie tot meer dan 50% van het lichaamsoppervlak, afwijkende labwaarden (van bloedbeeld, lever- en renale parameters) (DRESS) e. Faciale oedeemvorming, oedemateuze en geinfiltreerde huidinflammatie. Acute koorts van 38.5 C of hoger. (AGEP/DRESS). |
Reacties die: - Medisch ingrijpen behoeven om schade te voorkomen - Resulteren in hospitalisatie - Resulteren in congenitale anomalieën - Resulteren in persistente of significante invaliditeit of beperking - Een levensbedreigende of fatale afloop hebben |
|
| Legenda behorende bij tabel 1. Classificatie van ernst van een vermeende allergische reactie. * Indien er in aanwezigheid van maculopapuleus exantheem een ernstiger beeld ontstaan van orgaanbetrokkenheid of labafwijkingen of progressieve verslechtering van het huidbeeld, én een direct causaal verband wordt onderstelt met het antibioticum gebruik, dan moet het maculopapuleus exantheem geïnterpreteerd worden als een ernstige allergische reactie. Afkortingen: AGEP: Acute Generalized Exanthematous Pustulosis, DRESS: Drug Reaction with Eosinophilia and systemic symptoms, PEF: Peak Expiratoiry Flow, SCAR: Severe Cutaneous Adverse Reaction, SJS: Stevens Johnson Syndrome, TEN: Toxic Epidermal Necrolysis. |
|||
Behandel consequentie antibiotica allergie
Bovenstaand stroomschema Beoordeling van antibiotica allergie leidt tot drie mogelijke behandelconsequenties.
1. Het antibioticum mag weer gegeven worden.
2. Het antibioticum mag weer gegeven worden, maar enkel in een gecontroleerde setting. Dit betekent dat het antibioticum verstrekt mag worden in het ziekenhuis, in aanwezigheid van een medisch team dat kan ingrijpen indien er een allergische reactie optreed. Wanneer het middel is gegeven in een gecontroleerde setting en er is geen allergische reactie ontstaan, dan is de allergie niet langer actueel en mag het antibioticum ook weer in thuissetting gegeven worden. De allergie registratie kan dan ook vervallen in het dossier.
3. Het antibioticum moet worden vermeden. Eventueel moet ook worden vermeden:
a. Antibiotica met gelijkende zijketens. Welke β-lactam antibiotica een mogelijke kruisovergevoeligheid hebben, is te beoordelen met onderstaande tabel 2.
b. De hele groep (e.g. Penicillines, e.g. in geval van een milde delayed allergie ≤ 1 jaar geleden)
c. De hele klasse (e.g. β-lactam antibiotica, e.g. in het geval van een ernstige delayed allergie)
Tabel 2. Antibiotica kruisovergevoeligheid
Afkortingen: PPL, Penicilloyl Poly-L-lysine
Online tools
De volgende online tools (niet CE-gecertificeerd) kunnen helpen:
1. Inzicht te krijgen in de beoordeling en de behandel consequentie van een antibioticum allergie: https://apps.medicatiereview.nl/resource/46.
2. De kans op kruisovergevoeligheid tussen Beta-lactam antibiotica in te schatten: https://betalactamapp.nl/
Kom je er niet uit?
Je kan de patiënt aanmelden voor het wekelijkse MDO Antibiotica Allergie,
of neem contact op met apotheek.
Bron
SWAB guideline for the approach to suspected Antibiotic Allergy, 2022. Richtlijn downloaden: 192 (swab.nl)
Bijlages